عفونت های مادرزادی یا تورچ

عفونت های مادرزادی یا تورچ، یکی از مهمترین عوامل خطرساز فلج مغزی در نوزادان و کودکان به شمار می رود. این عارضه معمولا در دوران بارداری و به دلیل بیماری های عفونی مادر و جنین و یا ابتلا نوزاد به عفونت در طول نخستین سالهای پس از تولد رخ می دهد.

انواع مختلف عفونت ها در بارداری

انواع مختلف عفونت ها در بارداری می توانند منجر به بروز درجات مختلفی از آسیب های مغزی و در نهایت ابتلا جنین به فلج مغزی شوند. البته باید یادآور شد که ابتلا به عفونت مادرزادی جنین همیشه با خطر فلج مغزی همراه نیست ولی به طور کلی عفونت از عوامل خطرسازی است که احتمال ابتلا به این عارضه را در جنین افزایش می دهد.

1. توکسوپلاسموزیس (Toxoplasmosis): توکسوپلاسموزیس ناشی از یک پارازیت به نام توکسوپلاسما گوندیی است. این عفونت معمولاً از طریق مواد غذایی آلوده به توکسوپلاسما، تماس با خاک آلوده یا تماس با گربه‌ها به مادران باردار منتقل می‌شود. در صورت انتقال به جنین، می‌تواند به مشکلات عصبی و عضلانی در نوزاد منجر شود.
2. ربلا (Rubella): ربلا یک عفونت ویروسی است که به طور عمده از طریق تنفسی منتقل می‌شود. اگر مادر در دوران بارداری به ربلا مبتلا شود، ممکن است به جنین انتقال دهد. این می‌تواند منجر به اختلالات خطرناک در عصبی، سمعی، و دیگر اعضای نوزاد شود.
3. سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus – CMV): CMV یک ویروس است که از طریق تماس مستقیم با مایعات بدنی (مانند خون، ادرار، و ترشحات جنسی) منتقل می‌شود. عفونت CMV در دوران بارداری می‌تواند به مشکلات جدی در سمع، بینایی، و سیستم عصبی نوزاد منجر شود.
4. هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex Virus – HSV): هرپس سیمپلکس یک ویروس عفونی است که از طریق تماس مستقیم با بیماری هرپس (لکه‌های زخمی ریز در منطقه تناسلی) یا تماس با مایعات آلوده می‌شود. اگر مادر در دوران بارداری به عفونت هرپس مبتلا شود، می‌تواند به جنین منتقل دهد و در برخی موارد به مشکلات جدی مثل عفونت‌های چشمی و مغزی در نوزاد منجر شود.

پیشگیری از عفونت های مادرزادی

مادران باردار باید تا حد امکان در این دوران احتیاط کنند. آنها باید از قرار گرفتن در معرض عوامل عفونت زا خودداری کرده و در تمام ویزیت های منظم دوران بارداری حضور یابند. و اما در این میان پزشکان نیز با تجویز آزمایشات غربالگری به منظور تشخیص عفونت های احتمالی و همچنین آموزش به مادران باردار در خصوص خطرات ناشی از عفونت ها و لزوم درمان به موقع آنها نقش مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات و ناهنجاری های مادرزادی در جنین دارند.
در صورت شک به وجود عفونت مادرزادی در دوران جنینی، بسته به هفته جنین ممکن است جهت تشخیص از تست های تشخیصی مانند سونوگرافی، ام ار ای مغز جنین، آزمایش خون و آمنیوسنتز (گرفتن نمونه ای از مایع آمنیوتیک) استفاده شود.
متاسفانه همیشه تست های تشخیصی حتی امنیوسنتز نمی توانند به طور قطعی عفونت مادرزادی را تشخیص دهند و تظاهرات سونوگرافیک این بیماری ها گاهی تاخیری و در سه ماهه سوم بروز می کند (از جمله ونتریکولومگالی، کلسیفیکاسیون های داخل مغزی، داخل قلب و شکم جنین، کاتاراکت مادرزادی …) و در صورت شک بالینی قوی باید سونوگرافی تا آخر بارداری هر ۴-۶ هفته انجام شود.